Van oudsher kennen wij de kerkelijke uitvaart in de vorm van een heilige Mis met aan het einde de gebeden van de absoute. In de viering van deze heilige Mis staat de verrijzenis van Christus centraal. Dat komt terug in de lezingen uit de heilige Schrift, in de gebeden en vindt een hoogtepunt in het tweede deel van de heilige Mis, de dienst van het altaar. Wij vieren de eucharistie met het lichaam van de overledene in ons midden. De kist staat voor het altaar waarmee we uitdrukken dat we God vragen deze overledene nu op te nemen in het Eeuwig Vaderhuis. De weg daarnaartoe heeft Christus bereid door zijn lijden, sterven en verrijzen. Het verrijzenisgeloof is de centrale gedachte van iedere kerkelijke uitvaart.
In de viering van de uitvaart met heilige Mis is er beperkte inbreng mogelijk. Iemand kan een algemeen kort woordje spreken over de overledene, een lezing voorlezen, en de voorbeden uitspreken. Meer dan deze drie momenten is ongeveer niet mogelijk. De liturgie staat namelijk voor een deel vast. Wanneer mensen een kerkelijke uitvaart willen waarbij allerlei nabestaanden het woord willen voeren en ook nog eens allerlei muziek willen laten afspelen, is dat niet te verenigen met de viering van de heilige Mis.
In onze huidige tijd zien we dat steeds minder mensen geloven en/of het geloof kerkelijk vieren. Bij een uitvaart komen we soms in een ongemakkelijke situatie. Ouders wensen een kerkelijke uitvaart, kinderen weten niet zo goed wat ze daarmee moeten.
We vinden het van belang om in deze situatie te wijzen op andere mogelijkheden die er overigens altijd al zijn geweest en misschien juist tegenwoordig passender kunnen zijn.
De viering van de kerkelijke uitvaart kan namelijk ook ZONDER HEILIGE MIS. We vieren dan in plaats van de heilige Mis een gebedsdienst.
De heilige Mis is de hoogste vorm van kerkelijk bidden, van vieren van ons geloof. Als mensen daar niet meer aan toe zijn, is het zinvol om een stapje terug te doen.
In een gebedsdienst bidden we samen in de kerk. Het lichaam van de overledene staat daarbij in de kerk voor het altaar. We bidden samen. De kaarsen branden en het koor zingt. Maar we brengen geen brood en wijn naar het altaar, vieren niet de eucharistie en delen niet de communie uit. Er is door de eenvoudigere vorm van liturgie wat méér ruimte voor eigen inbreng en muziek.
Wanneer mensen eigen inbreng wensen en die mogelijkheid kan ook ingevuld worden, dan geeft dat na afloop van de kerkelijke uitvaart bij de nabestaanden voldoening en troost.
Iedere uitvaart is anders. Soms zegt de familie tegen de priester: “Onze moeder was goed katholiek en viert u maar gewoon de heilige Mis zoals dat hoort, dat willen we graag voor haar”. En kort daarna zit de priester bij een andere familie aan tafel die een heel lijstje aan wensen heeft, mensen die iets willen zeggen, muziek die men graag wil horen etc. In zo’n laatste geval kunnen we tegemoet komen aan de wensen door te kiezen voor een gebedsdienst.
Uitvaart met heilige Mis | Uitvaart met gebedsdienst |
---|---|
Liturgie met beperkte eigen inbreng | Liturgie met ruime eigen inbreng |
Viering in de kerk met kist overledene. We vieren de uitvaart in de vorm van de heilige Mis. Deze doet de priester. We lezen uit de heilige Schrift en brengen de gaven van brood en wijn naar het altaar. Deze worden lichaam en bloed van Christus en we delen de heilige Communie uit. | Viering in de kerk met kist overledene. We vieren de uitvaart in de vorm van een gebedsdienst. We lezen uit de heilige Schrift in de dienst van het woord. Hierna brengen we geen gaven van brood en wijn naar het altaar. We delen geen communie uit. |
Priester leidt de viering | Priester, diaken of vrijwilliger leidt de viering |
Twee lezingen uit heilige Schrift en preek door priester | Minimaal 1 lezing uit de bijbel |
Koor zingt de viering. CD Muziek slechts mogelijk voor en na de viering, niet tijdens. | CD muziek mogelijk tijdens viering, mits passend bij kerkelijke sfeer. |
Eigen sprekers beperkt tot een woordje bij het begin of absoute en eerste lezing en voorbede | Ruime inbreng mogelijk door diverse sprekers |
Aan het einde in de absoute besprenkeling met wijwater en bewieroking en afscheidsgebeden. | Aan het einde in de absoute besprenkeling met wijwater en bewieroking en afscheidsgebeden. |